Vraag Life Kinetik®

De Life Kinetik®-methode bestaat uit het uitvoeren van meerdere taken tegelijk, waaronder motorisch en cognitief complexe oefeningen. Hierbij moeten atleten bijvoorbeeld jongleren of ballen terugspelen terwijl zij hun evenwicht bewaren op een evenwichtsbal. De bedenker van Life Kinetik®, Horst Lutz, claimt met zijn methode de sportprestatie van topatleten te kunnen verbeteren. Volgens Lutz kan een atleet zich dankzij Life Kinetik® onder andere beter concentreren en beter omgaan met stressvolle en/of complexe sportsituaties.

Er zijn inderdaad aanwijzingen dat fysieke activiteiten, en dan met name complexe oefeningen (zoals voorkomt bij teamsport) bij kinderen en volwassenen een positief effect hebben op bepaalde cognitieve functies. Het effect van Life Kinetik® of vergelijkbare methodes op de sportprestatie van atleten is echter niet voldoende onderzocht. Het is dus niet bekend of topatleten hun cognitieve functies verbeteren dankzij complexe oefeningen en/of Life Kinetik®. Ook is onduidelijk of de sportprestaties van topatleten hierdoor zouden verbeteren. Uit Lutz’ eigen literatuurlijst blijkt dat het geringe beschikbare onderzoek over het effect van Life Kinetik® (of vergelijkbare methodes) onderzoek betreft dat niet met topatleten is uitgevoerd, maar bijvoorbeeld met kinderen met leerstoornissen of demente ouderen. Verder is er geen reden om aan te nemen dat de oefeningen van Life Kinetik® nog een aanvulling zijn op de normale trainingsvormen van een atleet. Wel lijken atleten en coaches de Life Kinetik®-training erg leuk te vinden. Dit zou op indirecte manier (welzijn, ontspanning, teambuilding) misschien een positief effect kunnen hebben op de sportprestatie.

Achtergrond

Life Kinetik® is ontwikkeld door de Duitser Horst Lutz, voormalig sportdocent en voetbalcoach ^[8]. Tijdens het laatste Nationaal Coach Platform hebben de aanwezige coaches met deze methode kennis kunnen maken. De Life Kinetik®-methode combineert ongebruikelijke bewegingstaken met cognitieve vaardigheden en visuele taken. Het doel van de methode is om een nieuwe taak te leren, en zodra ongeveer de helft van de pogingen lukt, een moeilijkere of andere oefening te doen. Volgens Lutz stimuleert Life Kinetik® neurale processen, zorgt het voor integratie van nieuwe hersencellen, vertraagt het dementie-symptomen en verbetert het de concentratievermogens en de visuele vaardigheden ^[8]. Ook claimt Lutz dat “dit de enige manier is om je hersenkracht te optimaliseren en de voordelen daarvan permanent te maken” ^[8]. De methode is gebaseerd op het feit dat complexe fysieke oefeningen een positief effect hebben op de cognitieve functie en de fysieke toestand van de hersenen.

Verbetering van de cognitieve functie door lichaamsbeweging

Met cognitieve functie bedoelen onderzoekers alle processen die nodig zijn bij bewust nadenken en bewust gedrag. Hieronder vallen bijvoorbeeld het nemen van beslissingen, concentratie en aanpassing aan veranderende situaties ^[1]. Onderzoek bij niet-actieve proefpersonen wijst uit dat fysieke activiteit een positief effect heeft op de cognitieve prestaties, vergeleken met inactiviteit ^[1]. Hierbij hebben complexe activiteiten (zoals bij teamsporten) een groter effect dan eenvoudige taken zoals lopen op een loopband ^[1]. Ook blijkt dat niet-fysieke activiteiten zoals computerspelletjes een positief effect kunnen hebben op de cognitieve functie ^[1]. Er is echter geen onderzoek beschikbaar naar de verbetering van de cognitieve functie bij mensen die al zeer regelmatig aan complexe activiteiten deelnemen, zoals atleten. Het enige onderzoek dat is uitgevoerd bij actieve mensen is uitgevoerd door medewerkers van Lutz ^[3].

Hersenen

Lutz baseert zijn stelling voornamelijk op onderzoek dat is gedaan bij proefdieren. Hierin is gevonden dat (complexe) fysieke activiteiten een positief effect hebben op de cognitieve functie, en de fysieke structuur van de hersenen kunnen veranderen ^[1]. Dit gebeurt onder andere dankzij de groei van nieuwe neuronen, de ontwikkeling van de bestaande neuronen en een betere bloedtoevoer in sommige delen van het brein ^[1]. Uit recent onderzoek lijkt dat dit voor mensen ook geldt ^[1].

Bewijzen voor Life Kinetik®

Lutz heeft dus gelijk in zijn stelling dat complexe bewegingsoefeningen een positief effect kunnen hebben op de cognitieve functie en de hersenstructuur. Bewijzen voor de werking van Life Kinetik® bij topatleten ontbreken echter. De studies die Lutz aanhaalt op zijn website zijn om meerdere redenen niet bruikbaar voor topatleten ^[8]. Lutz doet zijn uitspraken gebaseerd op een lijst artikelen die voor het publiek niet beschikbaar zijn. De (soms door studenten geschreven) stukken zijn dus door te lezer niet te controleren ^[8]. Daarnaast zijn vaak niet-atleten zoals kinderen met leerstoornissen of demente ouderen als proefpersonen gebruikt ^{[2, 4]}. In andere artikelen is de uitkomstmaat niet sport-gerelateerd ^[5] of zijn er onvoldoende proefpersonen ^[7]. Deze publicaties zijn in de lijst hieronder opgenomen en voorzien van een *.

Conclusie

Complexe fysieke activiteiten, zoals teamsporten, maar ook andere zaken zoals computerspelletjes kunnen het functioneren van het brein verbeteren bij niet-actieve kinderen en volwassenen, vergeleken met geen activiteit. De oefeningen van de Life Kinetik®-methode zijn complex en zeer afwisselend. Deze hebben dan ook wellicht een positief effect op de cognitieve prestaties bij sommige (inactieve) mensen. Het is echter niet aangetoond dat Life Kinetik® de sportprestatie van atleten kan verbeteren. Er is geen onderzoek gedaan naar de effecten van Life Kinetik of vergelijkbare oefeningen bij atleten. Het is mogelijk dat topatleten al zeer goede cognitieve functies hebben, en dat extra trainen weinig en misschien wel geen enkele meerwaarde zal hebben. Daarnaast is het niet zeker of de tijd die besteed wordt aan Life Kinetik®-oefeningen, niet beter besteed kan worden aan specifiek trainen. Horst Lutz claimt dat Life Kinetik® de enige manier is om de sportprestatie van topatleten te verbeteren. Deze claim is echter niet onderbouwd.

Tot slot

De oefeningen in het Life Kinetik®-programma zijn origineel, afwisselend en uitdagend. Sommige deelnemende atleten en coaches vinden het programma een goede aanvulling op de reguliere trainingen. In bepaalde gevallen zijn deze oefeningen misschien een goede afleiding van stress, of kunnen ze positief werken op het zelfvertrouwen van de atleet of het teamgevoel. Er is echter geen enkele aanwijzing waarom Life Kinetik® beter zou zijn voor de sportprestatie of het welzijn van atleten dan andere vormen van ontspanning of leuke activiteiten.