Vraag ondergrond basketbal en blessures

Antwoord

Veel mensen denken dat sporters een groter blessurerisico hebben als ze op bepaalde sportvloeren spelen. Bij basketbal gaat het in dit verband om acute blessures, zoals enkelverzwikkingen en gescheurde kniebanden, of om overbelastingsletsels, zoals peesblessures aan de Achillespees of de kniepees.^[1,2] Het gaat dus niet om blessures die ontstaan door contact met andere spelers. Toch is het bewijs dat de sportvloer hiermee te maken heeft, niet overtuigend.  

Met name lage demping van de vloer en veel wrijving tussen de vloer en de schoenen van de spelers worden wel eens in verband gebracht met een hoger blessurerisico. Bij basketbal wordt er meestal gespeeld op een houten of kunststof vloer. Beiden kunnen meer of minder dempend zijn, afhankelijk van de gebruikte materialen voor de vloer en ondervloer.^[3] Over het algemeen zijn houten vloeren gladder dan kunststof vloeren, maar er is veel verschil tussen vloeren onderling.

Acute blessures

Een hoge wrijvingskracht tussen de vloer en de schoen van de speler zorgt ervoor dat sporters sneller kunnen wenden en keren, maar kan ook het blessurerisico verhogen. Een recent onderzoek onder zaalvoetballers toonde aan dat een houten vloer minder wrijving gaf dan een kunststof sportvloer.^[4] Hoewel de zaalvoetballers sneller konden wenden op de synthetische vloer, kwamen er ook grotere rotatiekrachten op de enkels. Dit zou tot enkelverzwikkingen kunnen leiden. Een andere studie toonde aan dat handbalsters vaker een voorste kruisbandletsel opliepen op een synthetische vloer dan op een houten vloer.^[5] Hoewel er geen basketbalonderzoek beschikbaar is, lijkt het aannemelijk dat ook basketballers een groter risico hebben op acute blessures op een vloer met meer wrijving. 

Overbelastingsblessures

Overbelastingsblessures ontstaan door overbelasting van de weefsels in de benen door herhaald springen, rennen, wenden en keren. Hoewel de hardheid van een sportvloer vaak in verband wordt gebracht met overbelastingsblessures, is er geen bewijs dat harde vloeren tot meer sportblessures leiden. In studies naar risicofactoren voor knieblessures wordt het speeloppervlak bijvoorbeeld niet als risicofactor aangeduid.^[6] 

Impact

Het effect van verschillende vloertypen op de schokken tijdens het landen werd in twee studies onderzocht. Malisoux en collega’s bestudeerden de impactkracht en ‘loading rate’: twee maten die de schok bij de landing op het lichaam weergeven.^[7] Basketbalblessures worden vaak gelinkt aan hogere impactkrachten en loading rates, hoewel het bewijs hiervoor niet sterk is. De onderzoekers registreerden de schokken terwijl de proefpersonen sprongen op vier vloeren met verschillende dempingseigenschappen. Ze ontdekten lagere schokken bij de vloer die het meest meegaf, wat hun gedachte bevestigde dat zachtere vloeren helpen bij een zachtere landing. Ze testten ook het verschil tussen dempende en niet-dempende schoenen. Het effect van de schoendemping bleek groter te zijn dan het verschil van de demping in de vloer.

Strain

In een andere studie berekenden onderzoekers hoe ver de Achilles- en kniepees uitrekken – de zogenoemde ‘strain’ – bij het landen op verschillende sportvloeren.^[3] Deze strain kan leiden tot kleine scheurtjes en structuurveranderingen in de pees. Een opeenstapeling van deze schade leidt uiteindelijk tot een peesblessure. De resultaten van dit onderzoek waren niet consequent: de vervorming van de Achillespees bleek groter bij zachte vloeren, terwijl de vervorming van de kniepees groter was bij harde vloeren. Dat betekent mogelijk een hoger blessurerisico voor de knie bij een harde vloer en voor de enkel bij een zachte vloer. Ook deze onderzoekers testten verschillende schoenen en ook hier bleek het effect van de demping in de schoen groter dan dat van de demping in de vloer.

Anticiperen

Een opmerking die in vrijwel alle bovengenoemde studies terugkomt is dat de spelers zich – al dan niet bewust – aanpassen aan de vloer waarop ze spelen. Zo gaan ze zachter landen op harde vloeren en anticiperen ze op de wrijving van de vloer. De aansturing van de spieren en ledematen speelt over het algemeen een grotere rol bij schokdemping dan externe factoren zoals de schoenen en de vloer. Het is dus belangrijk dat sporters leren omgaan met de vloer waarop ze spelen. In dit licht is het wellicht gunstig om het vloertype bij jonge spelers af te wisselen, om zo op verschillende vloeren te leren spelen. Hier is echter geen wetenschappelijk onderzoek naar gedaan.

Leeftijd

Voor zover bij ons bekend is er geen onderzoek naar welk vloertype beter aansluit bij een bepaalde leeftijd.

Conclusie

Er lijkt een relatie tussen de wrijving van de vloer en het risico op acute blessures. De literatuur beschrijft geen duidelijke relatie tussen de vloerhardheid en basketbalblessures te vinden. Er zijn geen aanwijzingen dat een bepaald vloertype beter aansluit bij de leeftijd van de spelers.