Vraag plyometrische training sprongprestatie zand

Het is waarschijnlijk dat plyometrische training de sprongprestatie op het zand zal verbeteren. Deze trainingsvorm verbetert namelijk het vermogen van een spier om vanuit uitgerekte vorm, zo snel en krachtig mogelijk te verkorten. Dit principe heet ook wel “stretch shortening cycle”. Een essentiële eigenschap om hoog te kunnen springen. Deze conclusie is echter een “best educated guess”, aangezien hier geen onderzoek naar uit is gevoerd. Waar er namelijk veel onderzoek is gedaan naar het effect van plyometrische training op de spronghoogte op een harde ondergrond, ontbreekt er onderzoek waarin het effect van deze trainingsvorm op de sprongprestatie op het zand is bestudeerd.

Er zijn echter aanzienlijke (biomechanische) verschillen tussen springen op een harde ondergrond en springen op zand. Tijdens een sprong op het zand wordt een deel van de afzetkracht geabsorbeerd door het zand, waardoor de spronghoogte lager is. Daarnaast is tijdens een sprong op het zand de hoeksnelheid van het enkelgewricht hoger, net als de bewegingsuitslag van dit gewricht.

Het lijkt dus verstandig plyometrische training vooral op het zand uit te voeren om zo sportspecifiek mogelijk sprongkracht te trainen. Aangezien zand nogal in hardheid kan variëren, is het mogelijk af en toe plyometrische trainingen uit te voeren op een extra zachte ondergrond of een harde ondergrond. Het is wel belangrijk om te weten dat in dit laatste geval de belasting op de gewrichten en spieren hoger is dan wanneer beachvolleyballers op zand trainen.

Uitgebreid antwoord

Dat plyometrische training de sprongprestatie kan verbeteren is veelvuldig aangetoond ^[4]. Dit blijkt echter alleen onderzocht te zijn bij de sprongprestatie op een harde ondergrond. Er is geen onderzoek bekend waarin het effect van plyometrische training op de sprongprestatie op zand is onderzocht. Dit maakt het alleen mogelijk een zogenoemde “best educated guess” te formuleren.

Plyometrische training

Plyometrische training bestaat uit het uitvoeren van allerlei sprongen, eventueel met extra weerstand. Eén van de belangrijkste doelen van plyometrische training is het verbeteren van de “stretch shortening cycle” ^[5]. Dit betekent dat een spier beter in staat is om vanuit uitgerekte vorm zo snel en krachtig mogelijk te verkorten. Dit is essentieel om zo hoog mogelijk te springen. Het is te verwachten dat ook springen op zand de “stretch shortening cycle” verbetert en daarmee leidt tot een betere sprongprestatie. Het is bekend dat plyometrische training uitvoeren op zand leidt tot een verbeterde sprongprestatie op een harde ondergrond ^[3]. Of de verbeteringen als gevolg van deze trainingsvorm net zo groot zijn op zand als op een harde ondergrond is echter onbekend.

Zand versus harde ondergrond

Het lijkt wat kort door de bocht een directe vertaalslag te maken van de trainingseffecten die gevonden zijn bij springen op een harde ondergrond naar springen op zand. Dit komt door de (biomechanische) verschillen tussen springen op zand en een harde ondergrond. Zo zijn de bewegingsuitslag en de hoeksnelheid van het enkelgewricht hoger tijdens een sprong op het zand. Daarnaast wordt tijdens een sprong op zand een deel van de afzetkracht geabsorbeerd door het zand, waardoor de spronghoogte lager is ^[1,2]. Deze verschillen komen doordat een deel van de energie verloren gaat in het verplaatsen van zand en in het in balans houden van het lichaam tijdens een sprong ^[2]. Dit betekent dat de krachten, gewrichtshoeken en de coördinatie van een sprong in het zand anders zijn dan op een harde ondergrond.

Advies

Gelet op de verschillen tussen sprongen op zand en op een harde ondergrond is het verstandig de plyometrische training op het zand uit te voeren, om zo sportspecifiek mogelijk te trainen. Het is te verwachten dat de sprongprestatie in dat geval ook op het zand zal verbeteren.

Aangezien zand nogal kan variëren in hardheid, kan het geen kwaad om af en toe plyometrische training op een zeer zachte ondergrond of juist een harde ondergrond uit te voeren. Het is wel belangrijk om te weten dat de belasting van een dergelijke training op een harde ondergrond aanzienlijk hoger is dan wat beachvolleyballers gewend zijn tijdens trainingen in het zand ^[3].

Conclusie

De kans dat plyometrische training de sprongprestatie op zand verbetert is groot. Een sporter traint hiermee namelijk de “stretch shortening cycle” van zijn spieren. Het is verstandig de plyometrische training ook op zand uit te voeren. Eventueel afwisselen met andere typen ondergrond is te overwegen aangezien zand nogal kan variëren in hardheid.