Vraag rechtsom trainen shorttrack

Antwoord

Voor zover bekend zijn er geen studies naar het verbeteren van de prestatie linksom door af en toe rechtsom te schaatsen bij shorttrack. Ook vanuit andere sporten, zoals atletiek of baanwielrennen, is niets bekend over rechtsom trainen. Op basis van de literatuur is dus niet te stellen of shorttrackers baat hebben bij een training met de klok mee.

Bilaterale transfer

Er zijn wel aanwijzingen dat sporters die beide ledematen trainen, dus ook hun niet-dominante zijde, meer verbeteren dan sporters die alleen hun dominante zijde trainen ^[3,4]. Dit heet ook wel bilaterale transfer. Zo verbeteren jonge verspringers de sprongprestatie van hun dominante been door tijdens de training afwisselend met links en rechts af te zetten ^[3]. Deze prestatieverbetering is zelfs groter dan wanneer ze tijdens de training alleen met hun dominante been afzetten. Ook jeugdvoetballers profiteren van het trainen van hun niet-dominante zijde ^[4]. Zij presteren beter met hun dominante been wanneer ze ook hun niet-dominante been trainen. Ook hierbij is de prestatieverbetering groter dan wanneer spelers alleen hun dominante been trainen. Of een dergelijke prestatiewinst ook voor topsporters – die zeer goed getraind zijn – in het verschiet ligt, is op basis van de huidige literatuur niet te zeggen. Bovendien is onbekend in hoeverre motorische vaardigheden, zoals balans en coördinatie, verbeteren.

Contralaterale transfer

Ook contralaterale transfer, waarbij training van één kant van het lichaam kan leiden tot krachtstoename aan de andere kant van het lichaam, kan nuttig zijn ^[1]. In tegenstelling tot bilaterale transfer treedt contralaterale transfer op door slechts één zijde van het lichaam te trainen. Sporters met een blessure kunnen hier profijt van hebben. Als bijvoorbeeld een sporter de rechterarm in het gips heeft, kan hij of zij deze arm alsnog versterken door de linkerarm te trainen.

Hoe groot het contralaterale trainingseffect is bij ongetrainde volwassenen onderzocht een groep onderzoekers uit Italië recentelijk in een overzichtsstudie ^[7]. Hieruit blijkt dat de gemiddelde krachtstoename van de linker- of rechterkant van het bovenlichaam – door de andere kant te trainen – negen procent bedraagt. Het onderlichaam profiteert nog meer van de contralaterale transfer: gemiddeld zestien procent ^[7]. Het lijkt erop dat excentrische (spierverlengende) en dynamische oefeningen zorgen voor een grotere krachtstoename dan isometrische (statische) oefeningen ^[2,7]. De krachtstoename in de ongetrainde zijde is wel lager dan in de getrainde zijde; ongeveer 50 tot 60 procent van de totale krachtstoename in de getrainde zijde ^[5].

Hersenen

Hoe de prestatieverbetering aan de ongetrainde zijde tot stand komt, is nog niet helemaal duidelijk. Het lijkt erop dat de verklaring ligt in de (aansturing vanuit de) hersenen, en niet in de spieren. Onderzoekers ontdekten namelijk nog geen veranderingen op spierniveau door contralaterale training ^[1,2]. Waarschijnlijk liggen verschillende neurale processen ten grondslag aan de prestatieverbetering door de directe training van een arm of been en de indirecte verbetering door contralaterale transfer ^[8].

Topsporters

Het contralaterale trainingseffect lijkt groter bij sporters die meer progressie boeken in het getrainde lichaamsdeel [6]. Omdat topsporters goed getraind zijn, en relatief kleine stappen maken, zullen zij vermoedelijk minder baat hebben bij contralaterale transfer of training van de niet-dominante zijde.

Conclusie

Hoewel bewijs ontbreekt dat rechtsom trainen de prestatie linksom verbetert, kan het geen kwaad dit eens uit te proberen. Omdat dit bij shorttrack nogal wat materiaalveranderingen vergt, is het verstandig dit eerst op een andere manier te testen; bijvoorbeeld op skeelers in het zomerseizoen. Let hierbij wel op de intensiteit van de training en de belastbaarheid van het lichaam. Shorttrack is een asymmetrische beweging, waardoor mogelijk één kant van het lichaam sterker is. Blessures kunnen mogelijk sneller ontstaan als shorttrackers plotseling de andere kant op gaan.