Vraag talent transfer

Kort antwoord

Er is maar weinig onderzoek gedaan naar factoren die van invloed zijn op het al dan niet slagen van een overstap van talenten tussen twee sporten. Dit onderzoek is gebaseerd op interviews met een kleine groep sporters die een (succesvolle) transfer doorgemaakt hebben. Hieruit blijkt dat sporters die succesvol overgestapt zijn naar een andere sport, vaak één of meerdere fysieke eigenschappen bezitten die in beide sporten van pas komen, maar niet voldoen aan het ideale fysieke plaatje van de sport waarnaar ze overstappen. Het blijkt daarom belangrijk om sporters niet te selecteren op basis van één meetmoment van fysieke testen, maar op basis van hoe goed ze zich ontwikkelen in een representatieve sportsituatie. Ook psychologische factoren zoals motivatie, zelfvertrouwen en discipline dragen in grote mate bij aan het succes van een transfer. Hetzelfde geldt voor een positieve leeromgeving en een geïndividualiseerd traject. Tot slot speelt ook de sport waarnaar een sporter de overstap maakt waarschijnlijk een rol in de kans op succes. De kans op succes lijkt groter bij sporten waar piekprestaties doorgaans op latere leeftijd behaald worden, waarbij vroege specialisatie niet noodzakelijk is, en waar de (inter)nationale concurrentie relatief laag is.

Uitgebreid antwoord

Talent transfer

Een sporter die jarenlang actief is geweest in een bepaalde sport kan ervoor kiezen om over te stappen naar een andere sport waar grotere kansen liggen op succes. Dergelijke transfers komen al enige tijd voor op initiatief van coaches of sporters, maar worden de laatste jaren in steeds meer landen geformaliseerd. In deze landen zijn talenttransferprogramma’s opgezet, waarbij bewust gezocht wordt naar sporters die geschikt zouden zijn voor een overstap naar een andere sport. De aanpak verschilt natuurlijk per land, maar doorgaans ligt in dergelijke programma’s de nadruk op fysieke kenmerken en prestaties en in wat mindere mate op psychologische kenmerken en persoonlijkheid ^[3]. Uit onderzoek blijkt echter dat dergelijke geformaliseerde transferprogramma’s niet zorgen voor meer succesvolle transfers dan minder geformaliseerde transfers ^[1,3].

Naar welke factoren mogelijk een rol spelen in sportsucces na een transfer is maar weinig onderzoek gedaan. Dit onderzoek is gebaseerd op interviews met een kleine groep sporters die een (succesvolle) transfer doorgemaakt hebben. Er is in dit onderzoek echter geen vergelijking gemaakt tussen sporters met een succesvolle en een minder geslaagde transferpoging. Ook zijn er geen daadwerkelijke metingen uitgevoerd waaruit blijkt of de succesvolle sporters inderdaad hoger dan gemiddeld scoren op de eigenschappen of factoren waarvan ze zelf aangeven dat deze bijdroegen aan hun succes.

Fysieke eigenschappen

Hoewel de focus in transferprogramma’s vaak ligt op fysieke kenmerken, blijkt dat sporters die succesvol overgestapt zijn naar een andere sport, vaak niet de ideale fysieke kenmerken bezitten die passen bij die sport ^[1,3,4]. De overgestapte sporters bezitten wel één of meerdere fysieke eigenschappen die in beide sporten van pas komen, zoals kracht of duurvermogen, maar het totaalpakket aan fysieke eigenschappen voldoet meestal niet aan het ideaalplaatje.

Bij de selectie van talenten die aan een transferprogramma mee kunnen doen lijkt het dan ook belangrijk om niet alleen te kijken naar de fysieke eigenschappen die een sporter op een bepaald moment bezit. Het is beter om een ‘talent-aanpassingsfase’ in te voeren, waarbij sporters enige tijd doorbrengen in hun beoogde nieuwe sport om vast te stellen hoe ze met deze nieuwe trainingen en omgeving omgaan. Een dergelijke aanpassingsfase, die qua omgeving en fysieke activiteit heel representatief is voor de omgeving waarin de sporter zal moeten gaan presteren, zorgt voor een betere selectie dan een selectie op basis van algemene fysieke testen ^[3]. Bovendien is het voor de selectie van potentieel succesvolle sporters beter om een sporter enige tijd te volgen. Zo kan gekeken worden naar hoe goed een sporter in staat is om te leren. Een steile leercurve is een betere voorspeller van toekomstig succes dan de prestatie op een eenmalige meting ^[2].

Psychologische eigenschappen

Er is aardig wat onderzoek gedaan naar de psychologische factoren en karaktereigenschappen die samen lijken te gaan met toekomstig sportsucces ^[2]. Hoewel het aannemelijk is dat factoren die samengaan met toekomstig sportsucces in het algemeen, ook een belangrijke rol spelen in sportsucces na een transfer, is hier maar weinig onderzoek naar gedaan. Uit dit onderzoek blijkt dat sporters bepaalde psychologische factoren onderschrijven als zeer belangrijk voor het succes van hun transfer. Succesvol overgestapte sporters denken dat onder andere motivatie, commitment, toegewijd zijn, willen leren, zelfvertrouwen, focus en discipline in belangrijke mate hebben bijgedragen aan het succes van hun transfer ^[1,3].

Omgevingsfactoren

Succesvol overgestapte sporters geven aan ook baat te hebben gehad bij een positieve leeromgeving en een geïndividualiseerd traject. Druk om snel te presteren werkte hen juist tegen ^[3]. Daarnaast wordt positieve ondersteuning vanuit de familie als waardevol ervaren. Ook financiële ondersteuning speelt een belangrijk rol ^[4].

Tot slot

Ook de sport waarnaar een sporter de overstap maakt, speelt waarschijnlijk een rol in de kans op succes. Zo wordt het erg moeilijk om na een overstap internationaal succes te behalen in een sport waar piekprestaties op jonge leeftijd behaald worden, of waarbij het erg belangrijk is om vroeg te specialiseren ^[5]. Het is bijvoorbeeld zeer onwaarschijnlijk dat een turnster ooit een internationaal niveau bereikt als zij pas op vijftienjarige leeftijd met deze sport begint. Ook lijkt de kans op succes groter wanneer een sporter overstapt naar een sport waar de (inter)nationale concurrentie lager is.

Waar sporten als turnen en zwemmen logischer lijken als sport om een carrière mee te starten, lijken bijvoorbeeld biatlon, bobsleeën, en roeien geschikter om naar over te stappen ^[5].