Vraag TSH

Kort antwoord

Het toedienen van het thyroid stimulerend hormoon (TSH) leidt tot veranderingen in het lichaam die niet gunstig zijn voor het leveren van topprestaties. Alleen bij een tekort aan TSH kan een atleet ervoor kiezen, onder gedegen begeleiding van een arts, TSH te gebruiken.

De TSH-productie vindt plaats in de hypofyse. TSH zorgt ervoor dat in de schildklier de stoffen T3 en T4 vrijkomen. T3 is veel actiever in het lichaam dan T4. Een verhoogde hoeveelheid T3 leidt tot onder andere een toename in hartfrequentie, een toename van het rust- en inspanningsmetabolisme, een toename van de afbraak van vet- en spierweefsel en een gevoel van nervositeit. Een toegenomen concentratie T4 leidt tot minder veranderingen, maar zorgt nog steeds voor een toegenomen rustmetabolisme en een afgenomen ATP-productie in de spier. Met andere woorden: de spier werkt minder goed. Sporters die TSH gebruiken doen dat waarschijnlijk met het idee om overtollig vet kwijt te raken, maar daar zijn voldoende methodes voor waarbij niet zo veel negatieve bijwerkingen optreden. Het toedienen van TSH bij atleten die een normale TSH-productie hebben is dus zeker niet aan te raden.

Uitgebreid antwoord

Mo Farah was één van de atleten die grote indruk maakte op de Olympische Spelen in Londen. Hij liep zowel op de 5 als op de 10 kilometer op indrukwekkende wijze naar het goud. Ook een jaar eerder won hij al respectievelijk goud en zilver op deze afstanden tijdens de wereldkampioenschappen. Uiteraard leggen de media, coaches en atleten de gebruiken en gewoonten van een atleet die zulke prestaties levert onder een vergrootglas. Opmerkelijk is dat Mo Farah het thyroid stimulerend hormoon (TSH) gebruikt. Dit hormoon dat niet op de dopinglijst staat (navraag leert dat dit tot groot ongenoegen van de Dopingautoriteit in Nederland nog steeds niet is gedaan) zorgt voor een toename van de vetverbranding. De vraag is echter wat er met een gezond lichaam gebeurt na toevoeging van een hormoon dat door het lichaam zelf heel fijngevoelig gereguleerd is. Zijn hier geen gezondheidsrisico’s mee gemoeid en leidt het eventueel tot prestatieveranderingen?

De hypofyse reguleert de afgifte van TSH. TSH zorgt op zijn beurt voor de afgifte van T3 en T4 door de schildklier. T3 is dertig keer zo actief als T4. Per dag produceert de schildklier 100 μg T4 en 30 μg T3.

Een toename van T3 zorgt voor de activatie van belangrijke processen in het lichaam. Zo leidt een toename van T3 tot een verminderde insulinegevoeligheid (minder goede opname van koolhydraten), afname van vet- en spierweefsel, een toegenomen inspannings- en rustmetabolisme, een toegenomen hartfrequentie, nervositeit en hartkloppingen. Een toename van T4 leidt tot een toegenomen rustmetabolisme en een afgenomen ATP-productie in de spier ^[2]. Dit betekent dat de spier minder goed werkt. Kort gezegd leidt het toedienen van TSH tot een toename van T3 en T4 en dit is waarschijnlijk nadelig voor de gezondheid. Er zijn geen studies gevonden waarin het effect van de inname van TSH op de prestatie beschreven is. Toch is wel te veronderstellen dat het toedienen van TSH, zonder dat er sprake is van een tekort aan TSH, geen gunstig effect zal hebben op de prestatie.

Als er sprake is van een tekort aan T3 en T4 treden er ook tal van complicaties op. Hierbij is in onderzoek geen duidelijk onderscheid tussen T3 en T4 gemaakt. Er kan sprake zijn van gewichtstoename, kouwelijkheid, spierstijfheid en -pijn en afname van de sportprestatie ^[1]. Bij een tekort is het advies om onder goede begeleiding van een arts over te gaan tot TSH-therapie.

Er is een studie verschenen waarin hardlopers met niet-atleten zijn vergeleken wat de concentratie TSH, T3 en T4 betreft. Hierin is te zien dat atleten een iets lagere concentratie TSH hebben, maar dat de werkzame stoffen T3 en T4 evenveel aanwezig zijn ^[3]. Individuele uitzonderingen daargelaten is het dus niet te verwachten dat atleten verlaagde concentraties T3 en T4 hebben doordat ze veel sporten.

Het is niet bekend waarom Mo Farah TSH gebruikt. Als hij een tekort heeft aan T3 en/of T4 is er een medische noodzaak. Als hij hier geen tekort aan heeft en het gebruikt om er vetweefsel mee kwijt te raken is het niet goed te begrijpen. Te veel T3 en T4 heeft meerdere nadelige gevolgen die niet door een verminderende hoeveelheid vetweefsel gecompenseerd zullen worden. Om vet kwijt te raken bestaan voldoende andere methodes. Ondanks dat een tekort aan T3/T4 de prestatie verslechtert is het tegenovergestelde niet waar. Een teveel aan T3/T4 leidt niet tot een betere prestatie, maar juist tot een verslechterde prestatie. De vele bijwerkingen van het gebruik van dit hormoon kunnen niet alleen de prestatie negatief beïnvloeden, maar ook nog eens zeer kwalijk zijn voor de gezondheid (zie hierboven). Navraag bij sportartsen leert dat zij dezelfde mening zijn toegedaan.