Vraag voorbereiding volleybaltoernooi op hoogte

Luchtdichtheid

De luchtdichtheid neemt af met toenemende hoogte^[1]. Voor elke 305 meter hoogteverschil neemt de luchtdichtheid met ongeveer drie procent af (dit is deels afhankelijk van de temperatuur en luchtvochtigheid). Dit betekent dat op 1850 meter hoogte de luchtdichtheid ongeveer 18 procent lager is dan op zeeniveau.

Er is, voor zover bij Topsport Topics bekend, geen onderzoek gedaan naar de invloed van hoogte op het gedrag van een volleybal. Er is wel theoretisch onderzoek naar de aerodynamica van een bal en er zijn voetbalstudies beschikbaar^[2]. Hieruit blijkt dat een verschil in luchtdichtheid invloed heeft op het traject dat een bal aflegt nadat deze is weggeslagen of -geschoten. Dit traject is afhankelijk van de verschillende krachten die op de bal werken: de zwaartekracht, de luchtweerstand en de Magnuskracht, die ontstaat als de bal om zijn as draait (‘spin’).

Zowel de luchtweerstand als de Magnuskracht zijn afhankelijk van de luchtdichtheid, maar niet van het gewicht van de bal. In de praktijk betekent dit dat een bal op hoogte verder vliegt, en minder afbuigt als gevolg van spin^[1,2]. Om een idee te geven van dit effect: uit voetbalonderzoek blijkt dat een bal die met dezelfde snelheid wordt weggeschoten op 1800 meter hoogte, 20 procent minder afbuigt dan op zeeniveau. Op een voetbalveld kan dat enkele meters schelen. Omdat de structuur van een volleybal niet hetzelfde is als die van een voetbal en de afmetingen van het veld anders zijn, zijn deze resultaten niet helemaal te vertalen naar de volleybalsport. Bij een float service, waar de bal zonder of met heel weinig spin wordt weggeslagen, wijkt de bal af van zijn oorspronkelijke traject door de iets onregelmatige structuur van de bal^[3]. Het effect van hoogte op deze afwijking is, voor zover bij Topsport Topics bekend, niet onderzocht. Het lijkt aannemelijk dat dit effect ook minder groot zal zijn door de lagere luchtweerstand.

Lichte bal

Een lichtere bal zal verder vliegen dan een zwaardere bal, als deze met dezelfde kracht wordt weggeslagen. In die zin zal het misschien helpen om met een lichtere bal op zeeniveau te trainen, om de vlucht van een zware bal op hoogte na te bootsen. Uit anekdotes blijkt dat Boliviaanse voetbalteams die op hoogte leven, trainen met een zwaardere bal om beter te presteren op zeeniveau^[1]. Toch zal een lichtere bal op zeeniveau zich niet hetzelfde gedragen als een zware bal op hoogte, omdat de lagere luchtweerstand ook invloed heeft op de afbuiging van de bal.

Sporters raken gewend aan het gedrag van de bal op hoogte en zullen gaandeweg gaan anticiperen op de verminderde luchtweerstand^[1]. Vroeg afreizen naar de plaats van het toernooi is daarom nog altijd de beste manier om te wennen aan de hoogte. Het is alleen niet precies bekend hoe lang deze aanpassing duurt.