Werking natriumfosfaat als buffer in twijfel getrokken

Recreatieve wielrensters verbeteren hun prestatie niet op een tijdrit door de inname van natriumfosfaat. Australische en Engelse onderzoekers concluderen dat de werking van natriumfosfaat als zuurbuffer wellicht niet zo groot is als eerder is verondersteld.

Natriumfosfaat is een zout dat als buffer zure H⁺-ionen kan neutraliseren. Deze ionen komen ook vrij tijdens intensieve inspanning als glucose wordt omgezet in melkzuur. Mogelijk kan het innemen van natriumfosfaat de prestatie verbeteren omdat het de verzuring in de spier tegen zou gaan tijdens inspanning. Deze veronderstelling komt voor in een review dat is geschreven door onder andere Christopher Buck, dezelfde onderzoeker die ook de hier besproken studie heeft uitgevoerd. Dit review is ook samengevat door Topsport Topics. Buck concludeerde echter dat er nogal wat haken en ogen zaten aan de tot nu toe uitgevoerde studies. Zo schreef hij bijvoorbeeld dat er nog geen onderzoek was uitgevoerd bij een homogene groep atleten zoals een proefpersonengroep die alleen uit vrouwen bestond. Daarom hebben Buck en zijn collega’s besloten een nieuw onderzoek uit te voeren naar de werking van natriumfosfaat.

Natriumfosfaat verbetert prestatie niet

Om te onderzoeken of natriumfosfaat inderdaad leidt tot prestatieverbetering hebben de onderzoekers 13 recreatieve wielrensters viermaal een “tijdrit” laten fietsen. Eenmaal terwijl de wielrensters 6 dagen een placebo slikten en driemaal na het innemen van een bepaalde hoeveelheid natriumfosfaat. Eenmaal moesten de wielrensters 25 mg/kilogram vetvrije massa per dag innemen, eenmaal was dit 50 mg en eenmaal 75 mg. De tijdrit bestond uit het zo snel mogelijk 500 kJ “wegtrappen” op een ergometerfiets. Naast de tijd die de wielrensters over de tijdrit deden zijn na afloop de concentratie melkzuur in het bloed en de ervaren vermoeidheid (RPE) bepaald.

De prestatie op de tijdrit verschilde niet tussen de 4 condities. De tijd die de wielrensters nodig hadden was gemiddeld ongeveer 41 minuten. Ook de concentratie melkzuur in het bloed en de ervaren vermoeidheid verschilden niet tussen de 4 tijdritten: gemiddeld ongeveer 7 mM melkzuur en een RPE van 18 op een schaal van 20.

Conclusie

Hoewel er aanwijzingen zijn dat natriumfosfaat wellicht enige bufferende werking kan hebben blijkt dit zeker niet altijd te leiden tot prestatieverbetering. Dat het niet altijd lijkt te werken kan te maken hebben met het feit dat de buffercapaciteit van natriumfosfaat wellicht al verloren gaat in de maag. De maag bevat namelijk veel zure H⁺-ionen. Als een atleet er toch voor kiest natriumfosfaat te slikken moet hij zich realiseren dat hij daardoor veel zout binnen krijgt. Voor atleten met een verhoogde bloeddruk is het daarom niet verstandig langdurig grote hoeveelheden natriumfosfaat in te nemen. Zie voor meer achtergrondinformatie het factsheet over natriumbicarbonaat, een vergelijkbaar zout dat atleten innemen met het idee om de buffercapaciteit te vergroten.