Spring naar content

Zo krijg je de patiënt het bed uit

De ziekenhuispatiënt moet het bed uit. Maar hoe krijg je dat als zorgverlener voor elkaar? Een ziekenhuisopname heeft nadelige gevolgen voor de patiënt, zoals achteruitgang van de lichamelijke conditie, verlies van spiermassa en een hoger risico op complicaties na een operatie. Tijd om hier verandering in te brengen. Maar waar worden deze gevolgen door veroorzaakt en wat kan jij als zorgverlener hieraan doen?

Ziekenhuisopname leidt tot achteruitgang conditie

Achteruitgang van de lichamelijke conditie tijdens een ziekenhuisopname, komt voornamelijk door een tekort aan beweging. Patiënten liggen namelijk zo’n 17 uur per dag in bed. Te weinig beweging kan leiden tot een afname in spiermassa van 1-5% per dag. Patiënten kunnen vervolgens dagelijkse activiteiten zoals wassen, aankleden, eten of lopen niet meer zelfstandig uitvoeren. Zorgverleners nemen deze taken vaak uit handen van de patiënt, waardoor zij nog minder bewegen. Te weinig bewegen en het bijkomend functieverlies kan leiden tot een hoger risico op complicaties na de operatie, een langere opnameduur en verlies van zelfredzaamheid. Patiënten die voorafgaand aan een ziekenhuisopname nog thuis woonden, kunnen dit na een ziekenhuisopname soms niet meer.

Rol van zorgverleners

Het is van belang dat patiënten tijdens ziekenhuisopname genoeg bewegen, zodat hun gezondheid niet verder achteruitgaat. Wat is jouw rol als zorgverlener hierin?

Stimuleer patiënten om gewone kleding te dragen. Patiënten verwachten dat zij tijdens een ziekenhuisopname de gehele dag in pyjama in bed liggen. Vertel de patiënt voorafgaand aan een ziekenhuisopname dat de pyjama niet de gehele dag aan hoeft. Dit is niet alleen de verantwoordelijkheid van verpleegkundigen, maar ook van fysiotherapeuten en artsen.

Tips voor zorgverleners

Naast het stimuleren van patiënten om gewone kleding te dragen in plaats van een pyjama, zijn er nog meer tips voor zorgverleners:

  • Wees helder naar de patiënt over de gevolgen van weinig beweging, zodat de patiënt het nut van bewegen inziet;
  • Neem niet alle zorg uit handen van de patiënt: laat de patiënt doen wat hij zelf kan;
  • Laat de patiënt wanneer mogelijk niet eten in bed, maar aan tafel;
  • Maak een schema voor de patiënten waaruit duidelijk wordt wanneer zij moeten bewegen: bijvoorbeeld elk uur een rondje op de afdeling lopen;
  • Stimuleer het bezoek van de patiënt om tijdens het bezoek te gaan lopen;
  • Zorg dat je zelf genoeg kennis hebt over het belang van bewegen, zodat je dit uit kan leggen aan de patiënt.

Bekijk deze poster (pdf)…

…voor meer inzicht in hoe patiënten tegen bewegen aankijken tijdens een ziekenhuisopname

Goede voorbeelden

In bed liggen is onderdeel van de ziekenhuiscultuur. Steeds meer ziekenhuizen proberen hier verandering in te brengen, door meer aandacht te besteden aan de beweging van patiënten. Onderstaand een overzicht van een aantal ontwikkelingen en voorbeelden.

Project UMC Utrecht in Beweging

In het najaar van 2015 is het project UMC Utrecht in Beweging gestart. Het doel van het project is om in een periode van vijf jaar elke patiënt genoeg te laten bewegen. Dit zowel in de periode voor, tijdens als na de opname. Er worden interventies uitgevoerd op het niveau van patiënten, zorgverleners, technologie en omgeving, zoals een bewegende expositie en een op maat gemaakt beweegplan op elke verpleegafdeling. Bekijk de animatie Beter in Beweging bij UMC Utrecht.

BEZIG (ziekenhuis Gelderse Vallei)

Ziekenhuis de Gelderse Vallei in Ede is gestart met het programma BEZIG (Bewegen Ziekenhuis Gelderse Vallei). Dit project focust zich voornamelijk op beweegstimulering bij ouderen. Sinds kort draagt elke patiënt op de geriatrie een activiteitenmeter om de enkel. Op deze manier krijgt iedere patiënt individueel beweegadvies.

RadboudUMC ‘Beter uit Bed’

Het RadboudUMC is gestart met een pilot om patiënten meer te laten bewegen, genaamd Beter uit Bed. Het bed is niet meer de plek waar de patiënt verblijft, maar alleen nog de plek waar de patiënt slaapt. Dit betekent dat patiënten, zorgverleners en het bezoek anders dient te denken en te werken.

Beter voorbereid

Op dit moment is de webapplicatie Beter-voorbereid in ontwikkeling. Deze webapplicatie helpt mensen om zich voor te bereiden op een operatie en biedt ondersteuning op het gebied van bewegen, voeding en stoppen met roken. Er wordt onderzoek gedaan naar de bruikbaarheid van deze applicatie in vier ziekenhuizen: AMC, VU medisch centrum, UMC Utrecht en Westfries Gasthuis. Wanneer de pilot succesvol wordt gevonden eind 2017, is het de bedoeling dat de applicatie voor iedere patiënt toegankelijk wordt.

Lees meer

Bronnen

  1. Bodilsen, A. C., Pedersen, M. M., Petersen, J., Beyer, N., Andersen, O., Smith, L. L., Kehlet, H. and Bandholm, T. (2013). Acute hospitalization of the older patient: changes in muscle strength and functional performance during hospitalization and 30 days after discharge. American Journal of Physical Medicine & Rehabilitation, 92(9), 789-796.
  2. Brown, C.J., Friedkin, R.J. and Inouye, S.K. (2004). Prevalence and outcomes of low mobility in hospitalized older patients. Journal of American Geriatrics Society, 52, 1263-1270.
  3. Brown, C.J., Williams, B.R., Woodby, L.L., Davis, L.L. and Allman, R.M. (2007). Barriers to Mobility during hospitalization from the perspectives of older patients and their nurses and physicians. Journal of Hospital Medicine, 2, 305-313.
  4. Covinsky, K. E., Pierluissi, E. and Johnston, C. B. (2011). Hospitalization-Associated Disability: “She was probably able to ambulate, but I’m not sure”. Journal of the American Medical Association, 306(16), 1782-1793.
  5. Ferrando, A. A., Paddon-Jones, D. and Wolfe, R. R. (2006). Bed rest and myopathies. Current Opinion in Clinical Nutrition & Metabolic Care, 9(4), 410-415.
  6. Klein, K. de (2016). Which factors influence patients’ physical activity?: an analysis of the perspectives of hospitalized patients and health care professionals. Wageningen Universiteit.
  7. Nursing (2015). Jansen, R. ‘Verpleegkundige, help je patiënt zo snel mogelijk uit bed’.
  8. Nursing (2017). Jansen, R. ‘’8 tips om je patiënt meer te laten bewegen’’
  9. Oliver, D. (2017). David Oliver: Fighting pyjama paralysis in hospital wards. BMJ, 357.
  10. Pierluissi, E., Francis, D.C. and Covinsky, K.E. (2014). Patient and hospital factors that lead to adverse outcomes in hospitalized elders. In Acute Care for Elders (pp. 21-47). Springer New York.